Początki wszechobecnej dziś fotografii sięgają nowożytnych badań związanych z dziedzinami fizyki, chemii czy optyki. Fotografia zadomowiła się na stałe w historii Malborka.

W 1839 roku wspólna praca Josepha Nicephore’a Niepce i Louisa Jacqusa Mandè Daguerre doprowadziła do wynalezienia dagerotypii. Pierwsze fotografie na papierze albuminowym były tak cienkie i delikatne, że trzeba było je naklejać na tekturkę. Początkowo tylnej strony zdjęcia nie opisywano, dopiero później pod koniec lat 50-tych XIX wieku wpisywano nazwisko, imię, miasto i zawód autora zdjęcia. Często bowiem fotografami w tym czasie byli naukowcy pasjonaci, malarze artyści, aptekarze, chemicy, litografowie, ale także aktorzy, a nawet rzeźnicy. W kolejnej dekadzie, w latach 60-tych XIX wieku, rewers był w dalszym ciągu niepozorny, ale z czasem odkryto tylną stronę zdjęcia, znakomicie nadającą się do umieszczania na niej reklam własnego zakładu. Carte de Visite bezpośrednie tłumaczenie z francuskiego to wizytówka, a w rzeczywistości znacznie więcej.

W 1854 roku André Eugène Disdéri opatentował swój prosty w założeniu pomysł polegający na naklejeniu fotografii na niewielkich rozmiarów tekturkę. Znalazła się na niej obok naklejonej odbitki albuminowej, informacja na temat zakładu, który ją wykonał. W zależności od prestiżu zakładu informacje te zawierały zaprojektowany „logotyp” zakładu, wytłoczony na rewersie złotym kolorem. Niejednokrotnie ścięty pod kątem brzeg Carte de Visite, był również złocony. Konwencją fotografowania typową dla zakładów działających w drugiej połowie XIX wieku była fotografia we wnętrzu studia, niejednokrotnie przy aranżowanej na malowanym tle scenie, przedstawiającej antyczne ruiny  lub leśny krajobraz.

Portret grupowy, scena rodzajowa, cała sylwetka. To za sprawą Carte de Visite fotografia zaczęła funkcjonować w świadomości masowej i stała się formą komunikacji i niejako substytutem fotografowanej osoby. Ale chociaż upowszechniła się poniekąd w szerszej świadomości, dostępna była tylko dla wyższych sfer, czyli dla tworzącej się właśnie warstwy burżuazji. Więc jeśli dziś oglądamy zdjęcia przywołujące wizerunki z przeszłości, spotkamy się wzorkiem z widmami tych, którzy w chwili fotografowania pewnie spoglądali w swoją przyszłość. Oczywiście od tej reguły były odstępstwa, świadomi znaczenia nowego medium fotografowie „zdejmowali” również wizerunki tych, których nie było na to stać. Lata 50. XIX wieku przyniosły użycie negatywu na szkle i pozytywu papierowego, a 20 lat później zdjęcia na suchej kliszy wywołały przewrót w fotografii. Z czasem fotografowie działający przede wszystkim w swoich atelier wyszli poza pracownie, a ich dzieła zaczęły przenikać do dyscyplin naukowych, prasy i przemysłu. Około roku 1890 pojawiają się piękne secesyjne winiety, podnoszące jeszcze bardziej rangę zdjęć. Nieprawdopodobnie duża konkurencja spowodowała, że zaczęto dążyć do ulepszenia nie tylko jakości fotografii, ale często rozbudowywano ornamentykę i kolorystykę rewersów. Litografie na rewersach zdjęć przyczyniły się do podniesienia ich urody, dodawały fotografiom wyższej rangi, natomiast rozpatrywane pod względem dokumentalnym, ułatwiają nam datowanie zdjęć i czerpanie
informacji o dziejach zakładów fotograficznych.
Prezentowana wystawa ma na celu przybliżenie działalności pierwszych atelier fotograficznych dawnego Marienburga i Malborka. Wyeksponowane zostaną fotografie portretowe pochodzące z zakładów działających od II połowy XIX do pierwszych dekad XX wieku oraz od 1945 roku. Zobaczymy zatem portrety gabinetowe i wizytowe, fotografie komunijne, ślubne i wojskowe, zdjęcia rodzinne i dziecięce. Należy je analizować jako źródła historyczne, dowody często niezapisanych faktów, ważnych wydarzeń, o których wiedzę pielęgnują całe pokolenia, pieczołowicie przechowując rodzinne pamiątki. Portrety stanowią także ważne źródło wiedzy na temat mody i panujących obyczajów, ale też dają wyobrażenie o statusie społecznym osób fotografowanych. Pozwalają nie tylko poznać technikę wykonywania dawnej fotografii, ale i stać się na moment obserwatorem uwiecznionych na zdjęciach wydarzeń z życia mieszkańców Malborka.