Arcydzieło sztuki dekarskiej –  g o n t. Modrzewiowy, świerkowy, osikowy…Każdy!  G o n t  – dziś już artefakt, dobro kultury, muzealium – odchodzi w przeszłość. Na Śląsku Cieszyńskim zachwyca nas jeszcze na dachach  drewnianych świątyń, kaplic, wież/dzwonnic, na  karczmach i coraz rzadziej na dachach chat, domów.  Nasz szlak zaczyna się we wsi Zamarski i biegnie przez Bielowicko,  Nierodzim, Wisłę – Centrum, Czarne i Głębce  –  do Istebnej. Warto go przejść, przejechać, warto poznać. Gont ma swoją coraz wyższą cenę i niepowtarzalną wartość.

By przyjrzeć się jego wytwarzaniu, obróbce bali czyli tzw. szczypani  gontów, najbardziej żmudnej fazie jego  narodzin, spotkajmy się w sobotę 10 września  w szczególnym miejscu, w sercu Wisły, w Enklawie Budownictwa Drewnianego przy wiślańskim Muzeum Beskidzkim; o urodzie  tego miejsca decydują połacie dachów gontowych, także te należące do  budynku starej szkoły (kiedyś  Galerii „U Niedźwiedzia”). Uwodzi też od lat niezmiennie zaanektowana na potrzeby karczmy przeniesiona z Kopydła chata Szarców.

Rzec można, iż duch góralszczyzny namaszcza tę przestrzeń.

Święto  g o n t u, gwarowo – szyndziołów wesprze w Enklawie  matecznik górali Śląskich z Jaworzynki, prywatne Muzeum „Na Grapie” rodu Ruckich pod egidą Towarzystwa Przyjacioł Muzeum Regionalnego, serwując – jak się spodziewamy – swoją wyszukaną na tę okazję regionalną kuchnię; jej specjałami są na przykład: buchciok, krupica, gałuszki, sztuchanki ze skwarkami, prażonki, kiszka, cmer, kołocz i herbata z zielin….

Górale – o czym powszechnie wiadomo – są niezwykle muzykalni. Pokaz szczypanig o n t ó w swoich  g o n c i a r z y,  przedstawicieli ginącego zawodu, uświetnią zespoły: Mała Jetelinka i Czadeczka. Dołączą do nich ich koledzy z SP nr 3 z Wisły Malinki z opowieściami o łupaniu szyndziołów autorstwa Krystyny Pilch, a pod opieką Alicji Pęcak. W samym Muzeum zobaczymy ekspozycję „Utracone piękno” według zamysłu jego szefowej Małgorzaty Kiereś. Na wystawę zaprosimy wcześniej, bo już w środę,7 września. Będzie ona pierwszą odsłoną sesji/spotkania etnografów, etnologów  na temat  g o n t u . Konferencja, wystawa  znajdą swoje odbicie w publikacji, której wydawcą będzie  Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Wydarzenie wspierają:

 Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Górnośląski w Katowicach

oraz

Moodro, bistro & restaurant, Katowice (w przestrzeniach Muzeum Śląskiego)

 Viva, Zielony Ogród. Ustroń, Żory

 Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział Śląski w Bytomiu

 Organizatorzy:

Muzeum Beskidzkie w Wiśle

43-460 Wisła, ul. Pawła Stellera 1, tel. 33/855-22-50, www.muzeumwisla.muzeumcieszyn.pl

Muzeum Na Grapie, Jaworzynka 720, tel. 508-844-275, nagrapie@gmail.com

Inspiracja:

Koło Kochających Kurlawe Chaty,  40-771 Katowice, ul. Gromadzka 51 c, tel.  32/2527813

grazia_n@o2.pl