Stroje żyją wraz z właścicielami i zmieniają wraz z upływem czasu… Odkryj tajemnice strojów scenicznych ZPiT „Świerczkowiacy”. Śląskie zapaski jedwabne z Milanówka, stroje opoczyńskie z filmu Stanisława Barei, gorset panny młodej Krakowiaków Wschodnich uszyty z prawdziwej sukni ślubnej. Dotknij historii stroju od podszewki. Nastrój się na strój!

Stroje od podszewki

Zespół Pieśni i Tańca „Świerczkowiacy” wykorzystuje w spektaklach około 500 strojów regionalnych z całej Polski. Jeden strój składa się nieraz z 12 elementów. Podczas jednego spektaklu, na scenie można zobaczyć od 40 do 100 strojów. Z daleka widzimy tylko wirujące spódnice, wstążki i warkocze, powiewające bufiaste rękawy i poły kubraków. Tupią buty, chwieją się pióra, migają pasiaki i kwiaty. Cały spektakl ma wiele kolorów i dźwięków.

„Nastrój się na strój!” to wystawa, gdzie obejrzysz stroje sceniczne od podszewki i poznasz ich właścicieli. Sprawdzisz w rękach ciężar pasa Lachów Sądeckich i posłuchasz opowieści o różach kwitnących na aksamicie.

Z wiejskiej izby…

Jak odświętne stroje ze wsi zawędrowały na scenę? Narodziny stroju ludowego to cofnięcie zegara o ponad 100 lat. Posiadanie własnej ziemi, wymiana towarów i rozwój handlu sprawił, że ludzie mieszkający na wsi stali się bardziej zamożni i chcieli to pokazać. Strój odświętny nadawał się idealnie. Stroje są kolorowe i bogato zdobione – haftowane, obszywane albo drukowane. Wygląd regionalnego, odświętnego stroju inspirowany jest wieloma trendami. Czerpano z krojów ubrań mieszczan, szlachty, wojskowych. Elementy stroju i materiały na stroje powstawały z naturalnych surowców: lnu, wełny, bawełny, skóry, rzadziej jedwabiu – dlatego są raczej sztywne i ciężkie. Ważą nawet 12 kg. Jednak w tamtych czasach nikt nie martwił się ciężarem czy niewygodą, bo strój ubierano tylko na specjalne okazje: święta rodzinne, kościelne czy państwowe. Po II wojnie światowej, odświętne, ale niepraktyczne stroje zawisły w szafach. Ustąpiły pola ubraniom tańszym i wygodniejszym – produkowanym maszynowo z materiałów sztucznych, lekkich i przewiewnych. Powróciły do historii mody wraz z powstającymi w całej Polsce w II połowie XX wieku regionalnymi zespołami pieśni i tańca – jako kostiumy sceniczne.

… do garderoby scenicznej

To, co widzimy na scenie podczas występu „Świerczkowiaków” nieznacznie różni się od pierwszych wzorów. Ubrania nadal są ciężkie, wykonane z naturalnych surowców, jednak niektóre elementy czy kroje zostały dostosowane, by dało się w nich tańczyć. Pod spódnicą tancerki jest mniej halek, męskie koszule nie sięgają kolan, korale na szyjach tancerek są z plastiku a nie z kamieni szlachetnych. Jednak możecie być pewni, że podczas spektaklu przeniesiecie się na wiejskie wesele, usłyszycie dokładnie tę samą piosenkę, którą kobiety śpiewały podczas pracy, zobaczycie takie same obrzędy, jak 100 lat temu. Wszystkie spektakle pokazujące obrzędy i tradycje ludowe zatwierdzane są przez międzynarodowe stowarzyszenie folkloru i sztuki ludowej CIOFF. Dba ono o ochronę niematerialnego dziedzictwa kulturowego na całym świecie. W Tarnowie, od ponad 50 lat o kultywowanie dziedzictwa kulturowego dba Zespół Pieśni i Tańca „Świerczkowiacy”.

20 września o godz. 17:00  i 18:30 po wystawie oprowadzi jej kuratorka, wykładowczyni historii mody na ASP im. W. Strzemińskiego w Łodzi – Anna Świętek. Na każdą godzinę obowiązują zapisy pod numerem 536 539 755. Wystawa będzie dostępna do 18 października 2020. Wstęp wolny.

Katalog opisujący elementy wystawy, materiały dla dzieci i audiodeskrypcję ułatwiającą samodzielne poznawanie wystawy znajdziesz na stronie www.csm.tarnow.pl

Katalog opisujący elementy wystawy, materiały dla dzieci i audiodeskrypcję ułatwiającą samodzielne poznawanie wystawy znajdziesz na stronie www.csm.tarnow.pl

Kuratorka wystawy: Anna Świętek (wykładowczyni historii mody na ASP im. W. Strzemińskiego w Łodzi pracująca w Centrum Sztuki Mościce)
Konsultacje kostiumowe i historyczne: Anna Bandyk (garderobiana i krawcowa zespołu), Katarzyna Kokoszka (menedżerka i choreografka zespołu).
Koordynacja projektu, materiały edukacyjne: Dorota Omylska-Bielat, Bogusław Hynek