Czy warto chronić architekturę, którą wielu wciąż uważa za „brzydką” i nieudolną? Jaką wartość mają budynki, które utraciły swoją pierwotną funkcję? Czy adaptacja może być realną alternatywą wobec wyburzeń? Na te i wiele innych pytań próbowaliśmy odpowiedzieć podczas debaty „Z tęsknoty za Solpolem”, która odbyła się w Muzeum Architektury we Wrocławiu w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2025.

Wydarzenie poświęcone było dziedzictwu młodej architektury, ze szczególnym uwzględnieniem obiektów powstałych w latach 90. XX wieku – okresie dynamicznej transformacji ustrojowej i gospodarczej w Polsce. Choć większość z nich ma dziś zaledwie kilka dekad, stają się one coraz częściej przedmiotem gorących dyskusji, kontrowersyjnych decyzji konserwatorskich i społecznych sporów. Obiekty tebudzą często emocje zarówno w środowisku architektów i badaczy, jak i mieszkańców miast.

Do rozmowy zaprosiliśmy wybitnych ekspertów i praktyków związanych z ochroną dziedzictwa architektonicznego:

– Michał Duda – dyrektor Muzeum Architektury we Wrocławiu
– Grzegorz Piątek – architekt, publicysta, autor książek o architekturze
– Piotr Zybura – architekt, arch_it

Dyskusję poprowadziła koordynatorka krajowa EDD Patrycja Jastrzębska.

Podczas debaty padło wiele ważnych pytań o to, jak traktować architekturę okresu transformacji. Wskazywano, że choć niektóre budynki mogą wydawać się estetycznie kontrowersyjne, stanowią one istotne świadectwo swojej epoki i procesów, które kształtowały przestrzeń miejską w Polsce po 1989 roku. Rozmawiano także o możliwościach adaptacji obiektów, które utraciły swoje pierwotne funkcje, oraz o tym, w jakim stopniu może to stanowić realną alternatywę wobec wyburzeń. Odwołano się do przykładów budynków powojennego modernizmu, które kiedyś budziły takie same emocje, jak dziś wywołuje architektura doby transformacji. Wskazano na to, że wiele z tych cennych obiektów wyburzono, zanim objęto je ochroną konserwatorską. Zwrócono uwagę, że decyzje podejmowane dziś w dużej mierze zadecydują o tym, jak będą wyglądały nasze miasta i w jaki sposób będzie zapamiętana architektura przełomu XX i XXI wieku.

Serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom spotkania oraz publiczności – zarówno tej obecnej na miejscu, jak i oglądającej transmisję – za udział, komentarze i współtworzenie tej ważnej dyskusji.

Relacja z debaty dostępna jest w formie nagrania live jeszcze przez 30 dni na naszym Facebooku. Zapraszamy do obejrzenia i podzielenia się swoim zdaniem.

Debata została zorganizowana w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2025 przez:
– Narodowy Instytut Dziedzictwa
– Muzeum Architektury we Wrocławiu

Wydarzenie zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

EDD objęte zostało patronatem honorowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałka Sejmu RP, a także patronatem medialnym Polskiego Radia, TVP3, Architektury Murator, Sztuki Architektury oraz portalu Architektura & Biznes.

Debata EDD ,,Z tęsknoty za Solpolem. Nowe wyzwania w ochronie architektury”, fot. Patrycja Adamczyk/NID

Debata EDD ,,Z tęsknoty za Solpolem. Nowe wyzwania w ochronie architektury”, fot. Patrycja Adamczyk/NID

Debata EDD ,,Z tęsknoty za Solpolem. Nowe wyzwania w ochronie architektury”, fot. Patrycja Adamczyk/NID