Wyróżnienia dla najlepszych inicjatyw w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2025 |

Wyróżnienia dla najlepszych inicjatyw w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2025

1–2 października 2025 roku w Żyrardowie odbyło się uroczyste wręczenie wyróżnień dla organizatorów najlepszych inicjatyw tegorocznej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa. Wydarzenie to zostało połączone z nagrodzeniem laureatów 50. edycji konkursu „Zabytek Zadbany”, podkreślając wspólny cel obu inicjatyw – ochronę i popularyzację dziedzictwa kulturowego w Polsce.

Europejskie Dni Dziedzictwa to największa społeczna i edukacyjna akcja kulturalna w Europie, organizowana w Polsce od ponad 30 lat. Tegoroczna, 33. edycja odbywała się pod hasłem „W stronę architektury. Młode dziedzictwo”, zwracając uwagę na znaczenie architektury XX wieku i jej roli w kształtowaniu tożsamości kulturowej współczesnych społeczeństw.

Dyrektorka Narodowego Instytutu Dziedzictwa Marlena Happach podkreśliła podczas wydarzenia europejski wymiar tej inicjatywy:

– Europejskie Dni Dziedzictwa przypominają nam, że dziedzictwo kulturowe nie zna granic. Jest wspólnym językiem, którym porozumiewają się narody Europy – językiem historii, architektury, sztuki i krajobrazu. Tegoroczna edycja skierowała naszą uwagę na obiekty nowsze, często niedoceniane, a jednak coraz częściej wymagające ochrony i troski – dodała.

Podsumowując tegoroczne obchody, Marlena Happach zaznaczyła również rolę społeczną EDD:

– Dzięki tym inicjatywom możemy docenić ogrom pracy konserwatorów, architektów, właścicieli i pasjonatów, a jednocześnie zaprosić całe społeczeństwo do odkrywania dziedzictwa na nowo. To właśnie ta synergia profesjonalistów i miłośników kultury nadaje sens naszym działaniom – powiedziała.

Wyróżnienia dla najlepszych inicjatyw Europejskich Dni Dziedzictwa 2025 wręczyły: Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalna Konserwator Zabytków Bożena Żelazowska, Dyrektorka NID Marlena Happach oraz krajowa koordynatorka EDD Patrycja Jastrzębska.

Tegoroczne EDD to setki wydarzeń w całej Polsce, od spacerów i warsztatów, przez wykłady i wystawy, po spotkania z lokalnymi społecznościami. Nagrodzone projekty pokazały, że odkrywanie dziedzictwa może być zarówno lekcją historii, jak i inspiracją do działań twórczych i społecznych.

Pełna lista wyróżnionych wydarzeń:

Województwo dolnośląskie

1. „Neuroarchitektura, czyli jak budynki wpływają na nasze emocje” |
Organizator: Centrum Kultury Nowy Pafawag

2. Świdnica na tle architektury modernistycznej epoki PRL. Prelekcje oraz spacery tematyczne |
Organizator: Muzeum Dawnego Kupiectwa

Województwo kujawsko-pomorskie

1. Gmach inowrocławskiego sądu – idea sprawiedliwości wpisana w architekturę z początku XX w. |
Organizator: Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, Sąd Rejonowy w Inowrocławiu

2. Sekrety modernizmu – zwiedzanie budynku Radioastronomii w Piwnicach k. Torunia |
Organizator: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Województwo lubuskie

1. Oblicza neogotyku XIX-XX w. – kościół w Złotniku i Wieża Widokowa w Żaganiu. Niecodzienne zwiedzanie |
Organizator: Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Badań Historycznych i Edukacji Monumentum, Centrum Informacji Turystycznej w Żaganiu, Parafia pw. świętego Jana Chrzciciela w Złotniku

2. ARCHITEKTURA SULECHOWA. BUDYNKI UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W KRAJOBRAZIE MIEJSKIM |
Organizator: Biblioteka Publiczna Gminy Sulechów

Województwo lubelskie

1. Spacer po Osiedlu Słowackiego |
Organizator: Stowarzyszenie Modernizm w Lublinie Muzeum Osiedli Mieszkaniowych

2. Europejskie Dni Dziedzictwa 2025. „W stronę architektury. Młode dziedzictwo” |
Organizator: Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej

Województwo łódzkie

1. Tytuł wydarzenia: Modernizm wokół nas. Europejskie Dni Dziedzictwa w Zgierzu,
Organizator: Muzeum Miasta Zgierza

2. Tytuł wydarzenia: Drukarnia do mieszkania. Mieszkanie do zwiedzania,
Organizator: „BIBUŁA” – TAJNA DRUKARNIA Józefa i Marii Piłsudskich w Łodzi

Województwo małopolskie

1. W Symbiozie z architekturą i naturą w Pawilonie Okocimskim,
organizator: Centrum Edukacji Ekologicznej „Symbioza” Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie
Aleja Żubrowa 15, 30-232 Kraków
2. Szlakiem Pszczelej Architektury,
organizator: Gospodarstwo Pasieczne “Sądecki Bartnik”

Województwo mazowieckie

1. WILLA FRANKÓWKA. OD NOWA,
Organizator: Miejski Ośrodek Kultury w Józefowie

2. Spacer po Mariensztacie,
Organizator: Oddział Klub Organizatorów Ruchu Turystycznego Towarzystwa Przyjaciół Warszawy

Województwo opolskie

1. Gdzie jest Dusza? Architektoniczny spacer w Miasteczku Miłosierdzia bp. Józefa Nathana w Branicach,
Organizator: Powiatowe Muzeum Ziemi Głubczyckiej

2. Wykład: „Jak młode może być dziedzictwo?”,
Organizator: Muzeum Śląska Opolskiego

Województwo podkarpackie

1. Stanisław Kuś – 100 lat!
Organizator: Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie

2. Europejskie Dni Dziedzictwa w Etnocentrum
Organizator: Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej

Województwo podlaskie

1. SPOŁECZEŃSTWO MIASTA TYKOCINA W XVI – XVIII W. |
Organizator: Muzeum w Tykocinie | Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku

2. Otwarte drzwi dawnych Pokoi Złotych Pałacu Branickich |
Organizator: Muzeum Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku i Pałacu Branickich

Województwo pomorskie

1. WIEJSKIE BLOKI MIESZKANIOWE PGR-ów W KRAJOBRAZIE WIEJSKIM – MŁODE DZIEDZICTWO
Organizator: Szkoła Podstawowa w Kowalach,

2. POWROŹNICTWO I ARCHITEKTURA
Organizator: Koło Gospodyń Wiejskich Kończewice, Józef Madej – Powroźnik

Województwo śląskie

1. Ptasie Osiedle – Spacer architektoniczny po Brynowie,
organizator: Instytut Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej

2. Śląscy Moderniści w Beskidach – maraton filmów dokumentalnych o architekturze PRL,
organizator: Fundacja Zielone Konie

Województwo wielkopolskie

1. Rejsy po Warcie – „W stronę architektury. Młode dziedzictwo”,
organizator: Fundacja „APJA”

2. Szlakiem wrzesińskiej architektury modernizmu,
organizator: Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich

Województwo świętokrzyskie

1. „Miedzy tradycją a nowoczesnością – architektoniczne oblicza Chmielnika”
Organizator: Ośrodek Edukacyjno– Muzealny „Świętokrzyski Sztetl” w Chmielniku.

2. „Młode dziedzictwo Kielc, czyli rzeźby i pomniki w przestrzeni publicznej miasta”
Organizator: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. W. Gombrowicza w Kielcach

Województwo warmińsko-mazurskie

1. Odkryj domy podcieniowe – Europejskie Dni Dziedzictwa na Wysoczyźnie Elbląskiej
Organizator: Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej

2. Najciekawsze przykłady architektury modernizmu w Lidzbarku Warmińskim
Organizator: Zamek Biskupi w Lidzbarku warmińskim, Oddział Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie

Województwo zachodniopomorskie
1. SPACER „MODERNISTYCZNE BUDOWLE CEGLANE PRZY ULICY KS. PIOTRA SKARGI”
Organizator: Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Szczeciński

2. WYCIECZKA „POMORZE XX WIEKU – DZIEDZICTWO, KTÓRE DOPIERO SIĘ ZACZYNA”
Organizator: Muzeum – Zamek Książąt Pomorskich w Darłowie