Okres napoleoński to czas formowania się koncepcji narodu, demokratyzacji społeczeństwa oraz dramatycznych bitew. W 2004 r. Charles Bonaparte zainicjował powstanie Europejskiej Federacji Miast Napoleońskich, która zrzesza ponad 50 ośrodków związanych z dziejami napoleońskimi. W ramach cyklu #Szlaki Kulturowe EDD przybliżamy historię i działanie Szlaku Napoleońskiego, który w 2015 r. otrzymał certyfikację Szlaku Kulturowego Rady Europy.

Napoleon Bonaparte (1769–1821) był wybitnym przywódcą politycznym, który jako władca Francji przez ponad dekadę wywierał znaczący wpływ na dzieje Europy.

Wśród wartości podkreślono, że:

„Dziedzictwo historyczne epoki napoleońskiej ma charakter ogólnoeuropejski, zawsze było bliskie większości krajów kontynentu. W znacznym stopniu przyczyniło się do ukształtowania obecnego układu geopolitycznego oraz rozwoju <<idei europejskiej>>”.

W skład Szlaku wchodzi obecnie ok. 50 miast w ponad 10 krajach. Z Polski w projekcie uczestniczą trzy miasta: Pułtusk, Lidzbark Warmiński oraz Bolesławiec.

Pułtusk znany jest z bitwy podczas wojny z IV koalicją (1806 – 1807 r.), kiedy to korpus marszałka Lanessa zmusił dwukrotnie do odwrotu siły rosyjskie. Chodź bitwa nie była rozstrzygająca, nazwa miasta znalazła się na Łuku Tryumfalnym w Paryżu. Napoleon Bonaparte gościł w Pułtusku dwukrotnie: od 29 grudnia 1806 r. do 1 stycznia 1807 r. i 30 stycznia 1807 r. Do dziś istniej dom przy ul. Rynek 29, w którym nocował. Druga bitwa pod Pułtuskiem, stoczona 16 maja 1807 r. przez korpus bawarski z Rosjanami była mniej znacząca, ale także pomyślna dla wojsk napoleońskich.

Lidzbark Warmiński również ma swoje miejsce w historii napoleońskiej. Bitwa z 10 czerwca 1807 r. – znana jako bitwa pod Heilsbergiem (miniona nazwa Lidzbarka) – była największym starciem napoleońskim na terenach dzisiejszej Polski. Wojska Napoleona pokonały siły prusko-rosyjskie gen. Bennigsena. Bitwa nie była decydująca, obie strony poniosły duże straty, a nazwa miasta Heilsberg znajduje się na Łuku Tryumfalnym w Paryżu. W 1807 r. Napoleon zwyciężył także bitwę pod Frydlandem oraz pokój w Tylży, na mocy którego powstało Księstwo Warszawskie.

Z innej perspektywy dzieje napoleońskie łączą się z Bolesławcem. Napoleon Bonaparte zatrzymywał się tam pięciokrotnie: 16 lipca 1807 r. – po zwycięskiej kampanii pruskiej; 29 maja 1812 r. i 13 grudnia 1812 r. – w związku z kampanią rosyjską oraz 25-26 maja 1813 r. i 7 czerwca 1813 r. w trakcie kampanii sasko-śląskiej. Nocował w kamienicy Rynek 28 oraz w hotelu „Pod Czarnym Orłem” (obecnie zrekonstruowany). Czasy napoleońskie w Bolesławcu przypominają również pomniki rosyjskiego feldmarszałka Kutuzowa, który zmarł tu w 1813 r. oraz upamiętnienie Rosalie von Bonin, która w 1807 r. pojmała francuskiego generała.

Turyści wędrując po Szlaku mają okazję poznać zróżnicowanie geograficzne tego dziedzictwa oraz jego wartość historyczną, kulturową i wspólnotową. Szlak ma na celu integrować europejskie miasta, w których organizowane będą różnego rodzaju atrakcje m.in. wystawy, wycieczki, prelekcje dla dzieci i młodzieży.

fot. Szlak Świętej Warmii

fot. Muzeum Ceramiki w Bolesławcu

fot. Muzeum Regionalne w Pułtusku